همه می دانیم که در سن بلوغ و تحت تاثیر هورمون استروژن ـ که مهم ترین هورمون زنانه است ـ در دختران پستان ها شروع به رشد می کند. در پسرها به دلیل وجود هورمون تستوسترون ـ که مهم ترین هورمون مردانه است ـ رشد پستان ها ایجاد نمی شود و این اعضا در همان حالت بچه گانه باقی می مانند.
واضح است که اگر به هر دلیل در مردان میزان هورمون استروژن نسبت به تستوسترون زیاد شود، رشد غیرطبیعی پستان ها در مردان را شاهد خواهیم بود. البته چند حالت فیزیولوژیک یعنی طبیعی نیز وجود دارد که باعث ژنیکوماستی می شود. اولین نوع ژنیکوماستی فیزیولوژیک مربوط به دوران بلوغ است. بسیاری از پسرها اواسط دوره بلوغ یعنی حدود ۱۴ سالگی بزرگی و برآمدگی دردناکی را در پستان هایشان متوجه می شوند. این حالت معمولا زودگذر بوده و طی ۶ ماه از بین می رود و همزمان با رشد اندام های مردانه است.
در پسران و مردان چاق نیز رشد پستان ها نسبت به دیگران بیشتر است. البته حجم عمده این رشد مربوط به چربی است، اما قسمتی از آن به دلیل تبدیل هورمون مردانه در بافت چربی به هورمون زنانه است که به رشد بافت های پستانی منجر می شود. مردان پیر نیز بتدریج با کم شدن هورمون مردانه و زیاد شدن بافت چربی درجاتی از ژنیکوماستی را تجربه می کنند که غیر طبیعی نیست.
نکته ای که باید به آن توجه کرد، این است که سرعت ایجاد ژنیکوماستی اهمیت زیادی دارد. وقتی این مشکل سریع ایجاد می شود، پستان ها نسبت به لمس حساس می شود و در این موارد باید احتمال وجود بیماری ها را در نظر داشت. نکته دیگر، خروج خون و تغییر شکل پوست پستان است که حتما باید به عنوان یک نشانه خطر مورد توجه قرار گیرد. همان طور که گفته شد، پسران اواسط بلوغ به موازات رشد اندام های مردانه به طور موقت رشد مختصری در پستان هایشان خواهند داشت. توجه به این موضوع لازم است که اگر رشد پستان ها با رشد اندام های جنسی هماهنگ شود، به عنوان کمبود هورمون های مردانه، فرد باید مورد معاینه و بررسی های آزمایشگاهی قرار گیرد. گاهی این اتفاق در مردان بالغ که حتی صاحب فرزند هستند نیز رخ می دهد که باید به دلیل به هم خوردن تعادل هورمون های جنسی مورد بررسی و درمان قرار گیرد. گاهی ژنیکوماستی نشانه بیماری های خطرناکی مثل تومورهای هیپوفیز است. دراین بیماری به دلیل رشد تومور تولید هورمون های کنترل کننده غده های سازنده هورمون مردانه مختل شده و بیمار به موازات رشد پستان ها دچار افت قوای جنسی می شود و وجود سردرد و نقص بینایی، تشخیص این بیماری را محتمل می کند.
تومورهای بیضه نیز می تواند با ایجاد ژنیکوماستی خود را نشان دهد، در این حال معمولا رشد یکی یا هر دوی بیضه ها علامت بیماری است.
منبع : مجله اینترنتی جم فان